Remember, remember the 5th of november… Kim był Guy Fawkes?

Brytyjczycy mają w swoim kalendarzu wiele ciekawych, czasem bardzo oryginalnych i wyjątkowo hucznie obchodzonych świąt.

Early May Bank Holiday, które przypada 7 maja, znane i obchodzone dzisiaj także w innych częściach świata Halloween, o którym pisaliśmy w artykule Trick or treat – obchody Halloween na Wyspach, czy też Dzień Św. Andrzeja, który jest szczególnie ważny dla Szkotów (pisaliśmy o tym w artykule Andrzejki, czyli dzień Św. Andrzeja w Szkocji). Kolekcję wyjątkowych świąt uzupełnia obchodzony 5 listopada Dzień Guy’a Fawkes’a – Guy Fawkes Day, nazywane także Świętem Prochowym. W rankingu najbardziej nietypowych świąt, ten dzień zająłby z pewnością pierwszą lokatę. Co my wiemy na temat tego święta i samego Guy’a Fawkes’a?

Chyba każde dziecko w Wielkiej Brytanii zna wierszyk:

Remember, remember the fifth of November,

Gunpowder treason and plot.

We see no reason

Why gunpowder treason

Should ever be forgot! 

Czas zatem, abyśmy poznali wyjątkową postać, jaką był Guy Fawkes oraz jego niecodzienną historię.

Kim był Guy Fawkes?

Guy Fawkes urodził się 13 kwietnia 1570 roku w Yorku, jako syn prokuratora i adwokata konsystorskiego. Po ukończeniu szkoły Fawkes podjął służbę u wicehrabiego Montagu, a następnie, jako angielski wojskowy, brał udział w działaniach wojennych na kontynencie. Guy Fawkes dobrowolnie przeszedł na katolicyzm, a nawet wykazywał się sporym zapałem religijnym. To m.in. ta jego cecha, przyczyniła się do ważnych dla Anglii historycznych wydarzeń.

5 listopada 1605 roku Guy Fawkes wraz z grupą wyznawców religii rzymsko-katolickiej dokonał próby wysadzenia w powietrze siedziby brytyjskiego Parlamentu (Izby Lordów) wraz z jego członkami oraz znienawidzonym królem Jakubem I, królową oraz ich synem. Zamachowcy chcieli w ten sposób pozbyć się króla i rządu, którzy prześladowali katolików i purytan, a tym samym przejąć władzę w angielskim państwie. Jaki przebieg miał zamach?

Otóż nie bez przyczyny wydarzenie określono jako spisek prochowy. W wynajętej pod budynkiem Izby Lordów piwnicy zamachowcy zgromadzili aż 36 beczek prochu. Eksplozję zaplanowano właśnie na 5 listopada, czyli w dniu rozpoczęcia obrad parlamentu. Zamach jednak nie powiódł się. Przyczyna porażki spiskowców? Jeden z zamachowców uprzedził swojego krewnego będącego członkiem parlamentu, aby ten nie pojawiał się w parlamencie 5 listopada. Lord Monteagle, bo o nim właśnie mowa, przekazał ostrzeżenie innym członkom rządu i w ten sposób doszło do dekonspiracji. Guy Fawkes został odnaleziony, aresztowany i skazany wraz z towarzyszami (wydał wspólników po tym, jak został poddany okrutnym torturom) na śmierć przez powieszenie. Do egzekucji jednak także nie doszło, bowiem gdy Guy Fawkes skręcił sobie kark niespodziewanie zeskakując z drabiny.

V for Vendetta, czyli Guy Fawkes w popkulturze

Guy Fawkes Day to święto nieco nietypowe, bowiem w tym dniu Brytyjczycy świętują rocznicę nieudanego zamachu na swojego króla i rząd. Co więcej, spiskowiec Guy Fawkes stał się inspiracją dla dzieł popkultury – jednego z najważniejszych komiksów lat 80- tych, jakim jest graficzna powieść

V, jak Vendetta Alana Moora’a (scenariusz) i Davida Lloyd’a (rysunki) oraz kultowego już dzisiaj filmu braci Wachowskich z 2005 roku, o tym samym tytule. Jeśli ktoś jeszcze nie miał okazji zobaczyć filmu – zdecydowanie warto nadrobić zaległości!

Guy Fawkes Day obecnie

Dzień 5 listopada, znany w Wielkiej Brytanii pod nazwą Guy Fawkes Day, czy Guy Fawkes Night, stanowi święto publicznego dziękczynienia. Podczas hucznych obchodów dzieci niosą przez miasto kukły Guy’a, wykonane ze starych ubrań wypchanych słomą, papierami i liśćmi. Wiele osób zakłada w tym dniu na twarz charakterystyczne maski. Pośród krzyków “Pensy dla Guy’a!”, kukły zostają ceremonialnie spalone, a całości wydarzeń towarzyszą pokazy sztucznych ogni (Bonfire Night). Dla jeszcze pełniejszego uczczenia tego wyjątkowego dnia, Brytyjczycy biorą udział w licznych festynach oraz samodzielnie organizują barbecue w prywatnych ogrodach i miejskich parkach.